ΑΝΕΜΕΛΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΔΙΠΛΑ ΣΤΙΣ ΓΚΡΙΖΕΣ ΣΚΙΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ.
Ένα ελληνογερμανικό θεατρικό έργο

Η βύθιση του ατμόπλοιου Τάναης στις 9 Ιουνίου 1944 σηματοδότησε το τέλος της ιστορίας της μακραίωνης εβραϊκής κοινότητας στην Κρήτη - μιας ιστορίας συνύπαρξης μεταξύ των Εβραίων των Χανίων και τωνγειτόνων τους στην παλιά συνοικία των Χανίων, η οποία ονομάζεται ακόμη και σήμερα Οβραϊκή.

Deutsch

Εισιτήρια

Νέες δυνατότητες

Μια ευκαιρία για τις νέες γενιές να αναπτύξουν τις δικές τους αναφορές με δημιουργικό τρόπο.

Νέες ιδέες

Ένα επιτελεστικό κολάζ σε μια ιστορική τοποθεσία που αφηγείται μια ξεχασμένη ιστορία.

Νέες συνδέσεις

Μια ελληνογερμανική συνεργασία στην οποία διασταρώνονται οι πολιτισμοί, οι ιστορίες οικογενειών, οι ιστορίες θυσίας καθώς και ο τουρισμός.

Η ιστορία

Γερμανική κατοχή

Κρήτη, το νοτιότερο νησί της Ευρώπης. Προορισμός διακοπών για περισσότερους από 5 εκατομμύρια τουρίστες κάθε χρόνο. Αμέτρητες πολύχρωμες ομπρέλες στολίζουν τις μεγάλες παραλίες. Η ιστορική παλιά πόλη των Χανίων, η πρώην πρωτεύουσα της Κρήτης, με τα γραφικά σοκάκια και το γραφικό ενετικό λιμάνι, αποτελούν τουριστικό αξιοθέατο για χιλιάδες τουρίστες κρουαζιέρας.

Πριν από 80 χρόνια, άλλες ομπρέλες πλαισίωναν την εικόνα. Το Μάιο του 1941, Γερμανοί αλεξιπτωτιστές αποβιβάστηκαν και κατέλαβαν το νησί μετά από σκληρές μάχες. Το νησί παρέμεινε υπό γερμανική κατοχή μέχρι τον Μάιο του 1945. Οι Γερμανοί κατακτητές διέπραξαν πολλά εγκλήματα πολέμου σε μια προσπάθεια να κάμψουν τη συνεχιζόμενη αντίσταση των Κρητικών. Χιλιάδες Κρητικοί πέθαναν στο νησί κατά τη διάρκεια της κατοχής ως αποτέλεσμα εγκλημάτων πολέμου, αντιποίνων, πείνας και ασθενειών.

Οι άνθρωποι

Μια ιστορία που χάθηκε στη θάλασσα

Στην Ελλάδα, οι πρώτες εκτοπίσεις Εβραίων στο Άουσβιτς πραγματοποιήθηκαν τον Μάρτιο του 1943 από τη Θεσσαλονίκη. Οι εκτοπίσεις από την Αθήνα δεν πραγματοποιήθηκαν μέχρι τον Μάρτιο του 1944. Σε πολλές πόλεις, αλλά και σε ορισμένα νησιά, όπως η Κρήτη, η ζωή των Εβραίων συνεχιζόταν σχετικά ανενόχλητη μέχρι τότε, καθώς η Ιταλία και η Βουλγαρία, οι άλλες δυνάμεις κατοχής δίπλα στο Γερμανικό Ράιχ, ενεργούσαν πολύ πιο προσεκτικά.

Οι απελάσεις, επομένως, ήρθαν προφανώς απροσδόκητα για πολλούς, αλλά με δραστική μορφή. Λίγες μόνο ευρωπαϊκές χώρες που είχαν καταληφθεί από το γερμανικό Ράιχ έχασαν μεγαλύτερο ποσοστό του εβραϊκού πληθυσμού τους από την Ελλάδα. Υπολογίζεται ότι περίπου το 90% των Ελλήνων Εβραίων δολοφονήθηκε.

Η εβραϊκή κοινότητα της Κρήτης, η οποία αριθμούσε περίπου 300 άτομα και ζούσε σχεδόν αποκλειστικά στα Χανιά, καταγράφηκε αρχικά από τους Γερμανούς το 1941. Οι εβραϊκές επιχειρήσεις ήταν απαγορευμένες για τους Γερμανούς. Μια δεύτερη καταγραφή πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 1944. Στις 12 Μαΐου 1944, ο Γερμανός διοικητής έλαβε την εντολή εκτόπισης και στις 21 Μαΐου, ο εβραϊκός πληθυσμός συγκεντρώθηκε από Γερμανούς στρατιώτες - δεν υπήρχαν μονάδες SS στην Κρήτη - και αρχικά οδηγήθηκε στις φυλακές Αγιάς.

Στις 4 Ιουνίου 1944, μεταφέρθηκαν στο φρούριο Μακάσι στο Ηράκλειο, απ' όπου μεταφέρθηκαν στο ατμόπλοιο Ταναίς στις 8 Ιουνίου. Μαζί με Κρητικούς αντάρτες και Ιταλούς αιχμαλώτους πολέμου, στριμώχτηκαν στα στενά αμπάρια του μικρού ατμόπλοιου. Αρχικά επρόκειτο να μεταφερθούν στον Πειραιά και από εκεί σιδηροδρομικώς στο Άουσβιτς.

Το ατμόπλοιο, που έφερε γερμανική σημαία και δεν έφερε την ένδειξη μεταφοράς αιχμαλώτων πολέμου, τορπιλίστηκε από βρετανικό υποβρύχιο στα ανοικτά της Σαντορίνης αφού απέπλευσε νωρίς το πρωί της 9ης Ιουνίου 1944 και βυθίστηκε μέσα σε λίγα λεπτά. Όλοι οι αιχμάλωτοι πνίγηκαν.

Το ναυάγιο έβαλε τέλος όχι μόνο στην ιστορία μιας κοινότητας αιώνων, αλλά και στην ιστορία της συνύπαρξης των Χανιώτων Εβραίων με τους γείτονές τους στη συνοικία της παλιάς πόλης, η οποία ονομάζεται ακόμη και σήμερα Εβραϊκή.

Ένα κολάζ

Μέχρι το αγρόκτημα να γίνει θάλασσα.

Η ιστορία της βύθισης του Ταναίς έχει σχεδόν ξεχαστεί. Αυτό που παραμένει είναι το όνομα της γειτονιάς, τα παλιά σπίτια και η ιστορική συναγωγή Etz Hayyim (Δέντρο της Ζωής). Εδώ στήνεται το παραστατικό κολάζ. Κάνει τα επιμέρους δωμάτια να αντηχούν, φέρνει αναπάντεχα πράγματα στο φως και ξετυλίγει το βαβυλωνιακό αλαλούμ των γλωσσών.

Η μοναδική γνωστή φωτογραφία από την περίοδο της κατοχής δείχνει τις αδελφές Σάρα και Ιουδήθ Κούνιο το 1943. Η φωτογραφία αποτέλεσε την αφετηρία για την ιστορία μας σχετικά με τους ανθρώπους από την Εβραϊκή. Μια ιστορία που δεν ξέρουμε πώς συνέβη. Μια ιστορία που κανείς δεν ξέρει, γιατί δεν έχει μείνει κανείς να την αφηγηθεί.

Με τον εκτοπισμό στα στρατόπεδα εξόντωσης, η μνήμη των ανθρώπων εξαφανίζεται από τη μια μέρα στην άλλη σε πολλά μέρη. Αυτό συμβαίνει και στα Χανιά. Μένει ένα κενό - τα σπίτια νεόκτιστα, η συναγωγή εγκαταλελειμμένη, το νεκροταφείο ένα οικόπεδο.

80 χρόνια μετά τη βύθιση του Ταναίς, αφηγούμαστε την ιστορία των ανθρώπων της γειτονιάς. Αποτελεί μια προσπάθεια να γεμίσουμε το κενό με τη φαντασία, τις ιδέες και τις επιθυμίες μας για το πώς θα μπορούσαν να έχουν γίνει τα πράγματα. Μια ζωή ανθρώπων μεταξύ ανθρώπων.

Ένα έργο από

Etz Hayyim Synagogue

Chania

Jüdisches Kulturzentrum

Ariowitsch-Haus

Leipzig

Υποστηρίζεται από την πόλη των Χανίων.

Το έργο χρηματοδοτείται από το γερμανικό Ομοσπονδιακό Υπουργείο Εξωτερικών από πόρους του Ελληνογερμανικού Ταμείου για το Μέλλον.

ΑΝΕΜΕΛΕΣ ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΔΙΠΛΑ ΣΤΙΣ ΓΚΡΙΖΕΣ ΣΚΙΕΣ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ.Ένα ελληνογερμανικό θεατρικό έργο